TΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Είναι η επιστήμη η οποία χρησιμοποιώντας σκόπιμες δραστηριότητες[έργο] βοηθά τα άτομα να πετύχουν το μεγαλύτερο επίπεδο λειτουργικότητας και ανεξαρτησίας σε όλες τις πλευρές της ζωής τους[θεραπεία].
Η Παιδιατρική εργοθεραπεία απευθύνεται σε παιδιά βρεφικής,νηπιακής,παιδικής,εφηβικής ηλικίας,τα οποία λόγω αναπτυξιακών δυσκολιών ή εξωτερικών παραγόντων έχουν εμφανίσει δυσκολίες στους βασικούς τομείς της ζωής τους(αυτοεξυπηρέτηση,σχολείο,παιχνίδι,κοινωνική αλληλεπίδραση). Ο εργοθεραπευτής εντοπίζει τις δυσκολίες του παιδιού,διερευνά τις αιτίες τους,παρεμβαίνει με σκόπιμες δραστηριότητες έτσι ώστε να καταφέρει το παιδί να αναπτύξει ,βελτιώσει δεξιότητες.
ΠΟΙΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ;
ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
α.Ανάπτυξη αδρής κινητικότητας-Αδρός συντονισμός:η ικανότητα συντονισμού πολλών μυικών ομάδων έτσι ώστε το παιδί να εκτελέσει κινήσεις όπως βάδισμα,τρέξιμο,ισορροπία, ποδήλατο,παιχνίδια με μπάλα,κολύμπι,χορός.
β.Ανάπτυξη λεπτής κινητικότητας-συντονισμού: η ικανότητα συνεργασίας-συντονισμού μικρών μυικών ομάδων στην περιοχή του χεριού έτσι ώστε το παιδί να κάνει δραστηριότητες που απαιτούν προσεκτικές κινήσεις όπως η γραφή,το βίδωμα.το πέρασμα χάντρας σε κορδόνι,το κόψιμο με ψαλίδι,το κούμπωμα-ξεκούμπωμα.
γ.Οπτικοκινητικός συντονισμός: η ικανότητα συνεργασίας ματιού-χεριού έτσι ώστε το παιδί να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα.
δ.Αμφίπλευρη οργάνωση: η ικανότητα συνεργασίας των δύο χεριών ώστε να ολοκληρωθεί μια δραστηριότητα.
ε.Πλευρίωση: η ικανότητα του παιδιού να χρησιμοποιεί μία κατά προτίμηση πλευρά του σώματός του για δραστηριότητες που απαιτούν υψηλού επιπέδου δεξιότητες.
στ.Κινητικός σχεδιασμός : σύνθετη ικανότητα να μπορεί το παιδί να φανταστεί την κίνηση που πρέπει να κάνουν οι μύες και οι αρθρώσεις ώστε να εκτελεστεί η κίνηση.
ζ.Απομόνωση δακτύλων-δυναμική κίνηση: τα δάκτυλα πρέπει να συνεργάζονται κατάλληλα κατά το γράψιμο,ώστε η κίνηση να μην γίνεται μόνο από τον καρπό ή τον αγκώνα και τον βραχίονα.
η.Πέρασμα μέσης γραμμής: η ικανότητα να κάνει τις δραστηριότητες του με το δεξί χέρι στην αριστερή περιοχή του σώματος και το αντίστροφο.
θ.Κατασκευαστική πράξη: η ικανότητα του παιδιού να αντιγράφει σχήματα από πρότυπο.Εκτιμάται επίσης αν μπορεί να ζωγραφίσει άνθρωπο-σπίτι-δέντρο.
ι.Γραφοκινητικότητα: η ικανότητα του παιδιού σε σχέση με την γραφή γραμμάτων και αριθμών.
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ-ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
α.Συγκέντρωση και διάρκεια προσοχής: η ικανότητα του παιδιού να συγκεντρώνεται στα σημαντικά ερεθίσματα αγνοώντας τα επουσιώδη ώστε να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα.
β.Αναγνώριση-ταύτιση-ονομασία χρωμάτων και των βασικών σχημάτων.
γ.Κατηγοριοποίηση-συσχέτιση: σύνθετη γνωστική δεξιότητα μέσα από την οποία το παιδί κατατάσσει πληροφορίες.
δ.Αναγνώριση αντικειμένων: ονομασία και αναγνώριση χρήσης των αντικειμένων.
ε.Προσανατολισμός στο χώρο: κατανόηση των εννοιών πάνω,κάτω,μέσα,έξω,μπροστά,πίσω,δίπλα,ανάμεσα,κοντά,μακριά,πλάι
στ.Προσανατολισμός στο χρόνο: κατανόηση των εννοιών
πριν,τώρα,μετά,χθες,σήμερα,αύριο,μεθαύριο,μέρα,νύχτα,πρωί,μεσημέρι,απόγευμα,βράδυ,ονομασία των ημερών,μηνών,εποχών,αντιστοιχία μήνα –εποχής,γνώση της ώρας
ζ.Σειροθέτηση: η ικανότητα του παιδιού να κατατάσει σε σωστή χρονική σειρά εικόνες.
η.Μνήμη: η ικανότητα να ανασύρει και να χρησιμοποιεί γνώσεις ,πληροφορίες για να λύσει ένα πρόβλημα.Διακρίνεται σε οπτική,ακουστική,βραχυπρόθεσμη,ετεροχρονισμένη,λεκτική και εννοιολογική.
θ.Αριθμοί-ποσότητες-μεγέθη: διάκριση μεγεθών,αντιστοίχιση σε ποσότητα,γνώση αριθμών.
ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
α.Απτική,κιναισθητική αντιληπτικότητα.
Κιναισθησία: η ικανότητα αναπαραγωγής κίνησης μέσα από την διαδικασία της μίμησης.
Στερεογνωσία: η ικανότητα του παιδιού να αναγνωρίζει τα αντικείμενα μέσω της αφής χωρίς την συμμετοχή της όρασης.
Γραφαισθησία: η ικανότητα του παιδιού να αναγνωρίζει σύμβολα που γράφονται στο δέρμα του χωρίς να κοιτάζει.
β.Οπτική αντίληψη.
Οπτική διάκριση: η ικανότητα να εντοπίζει ομοιότητες και διαφορές που βασίζονται στο μέγεθος,στο σχήμα,στο χρώμα.
Οπτική συνέχεια:η αναπαραγωγή μιας σειράς συμβόλων.
Διάκριση εικόνας-φόντου: η ικανότητα εντοπισμού μιας μορφής μέσα σε πολλές ανακατεμένες
Οπτικό κλείσιμο: η ικανότητα αναγνώρισης αντικειμένων ακόμα και όταν δεν είναι η εικόνα ολοκληρωμένη.
Σταθερότητα φόρμας: η ικανότητα να αναγνωρίζει τα σύμβολα ακόμα και αν έχουν περιστραφεί ή είναι μικρότερα ή μεγαλύτερα.
Οπτικοχωρικές σχέσεις: η κατανόηση των σχέσεων των αντικειμένων στο περιβάλλον,η διάκριση δεξί-αριστερό,η σωματογνωσία.
Αντίληψη βάθους: να διακρίνει αν ένα αντικείμενο είναι σε πρώτο ή δεύτερο επίπεδο στο χώρο.
ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΟΤΗΤΑ
Εντόπιση ήχου.
Αναγνώριση ήχου.
Ανταποκρίνεται σε απλές εντολές.
Ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του ονόματός του.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ
ΣΙΤΙΣΗ
Τρώει με το κουτάλι ή το πιρούνι μόνο του,χειρίζεται ποτήρια,η συμπεριφορά στο τραπέζι.
΄Ενδυση-Απόδυση.
Ατομική υγιεινή.
ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
Παιχνίδι,ανάπτυξη φαντασίας,αλληλεπίδραση.
Ο εργοθεραπευτής αφού ολοκληρώσει την αξιολόγηση του παιδιού σχεδιάζει το πρόγραμμα που θα ακολουθήσει χρησιμοποιώντας ποικίλες δραστηριότητες,εξειδικευμένο εξοπλισμό και παιχνίδια σε κατάλληλο διαμορφωμένο περιβάλλον,αφυπνίζει το ενδιαφέρον του παιδιού για την πρόθυμη και ευχάριστη συμμετοχή του στην θεραπευτική διαδικασία.
Ο εργοθεραπευτής συνεργάζεται με την θεραπευτική ομάδα που αποτελείται από ψυχολόγους,λογοθεραπευτές,ειδικούς παιδαγωγούς.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ.
Ένα παιδί γράφει άσχημα γράμματα που δεν καταλαβαίνει κανείς τι θέλει να πει.Η γραφή είναι μια σύνθετη δραστηριότητα απαιτεί το συνδυασμό οπτικών,κιναισθητικών,κινητικών,γνωστικών δεξιοτήτων.Παράγοντες που επηρεάζουν την γραφή είναι:λεπτή κίνηση,αδρή κίνηση,στάση σώματος,μυικός τόνος,σύλληψη μολυβιού,συγκέντρωση προσοχής,οπτικοκινητικός συντονισμός,σταθερότητα και αναγνώριση φορμών,έλεγχος γραμμής,διαχωρισμός εικόνας φόντου,οπτικό κλείσιμο,κατανόηση μεγεθών,προσανατολισμός στο χώρο,κατευθυντικότητα,οπτική αντίληψη,απτική αντίληψη.
Ο εργοθεραπευτής θα αξιολογήσει γιατί το παιδί δεν γράφει ευανάγνωστα και μέσα από επιλεγμένες δραστηριότητες θα το βοηθήσει να βελτιώσει την δεξιότητα αυτή.
α.Αν η δυσκολία του έχει να κάνει με τις αισθήσεις και την επεξεργασία τους από το απτικό σύστημα ο Ε/Θ θα δουλέψει την απτική ενημερότητα του χεριού του με πολλούς τρόπους π.χ θα του σχηματίσει γράμματα και σχήματα στην παλάμη, θα του βάζει αντικείμενα στο χέρι και θα του ζητά να τα αναγνωρίσει χωρίς να τα βλέπει.
β. Αν η δυσκολία του έχει να κάνει με την λεπτή κίνηση,την λανθασμένη λαβή μολυβιού,την απομόνωση των δακτύλων,την κακή στάση σώματος ο Ε/Θ θα δώσει ασκήσεις για ενίσχυση της ωμικής ζώνης,βελτίωση της κίνησης των δακτύλων και το σημαντικότερο την απόκτηση της τριποδικής λαβής π.χ να βιδώνει-ξεβιδώνει,να περνά χάντρες σε κορδόνι,να βάζει συνδετήρες,να βάζει μανταλάκια.
γ. Αν η δυσκολία του έχει να κάνει με την οπτική αντίληψη και επεξεργασία ο Ε/Θ θα δουλέψει τον οπτικοκινητικό συντονισμό και την οπτική ενημερότητα,ασκήσεις που το βοηθούν είναι οι λαβύρινθοι,να εντοπίζει διαφορές σε παρόμοιες εικόνες,να αναγνωρίζει τα αντικείμενα από την σκιά τους,να παίζει με πάζλ,να φτιάχνει τα γράμμματα με πλαστελίνη.
δ. Αν η δυσκολία του έχει να κάνει με την συγκέντρωσή του ή την υπερκινητικότητα του ο Ε/Θ θα το βοηθήσει να οργανώσει τον χρόνο του,να κάνει συχνά διαλείμματα ή βάζοντας το να κάθεται σε μια μεγάλη μπάλα ώστε να μπορεί να συγκεντρωθεί.
Στόχος του εργοθεραπευτικού προγράμματος είναι η αυτονομία του παιδιού,σύμμαχός του τα παιχνίδια .
Ρηγοπούλου Θεώνη, Εργοθεραπεύτρια, theonir@outlook.com
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου